kronstadt isyanı ne demek?

Kronstadt İsyanı

Kronstadt İsyanı, Mart 1921'de, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Kronstadt deniz üssünde gerçekleşen bir ayaklanmadır. İsyan, Bolşevik hükümetine karşı hoşnutsuzlukların bir sonucu olarak patlak vermiştir.

Arka Plan:

• Savaş Komünizmi: İç savaş döneminde uygulanan bu politika, köylülerden zorla tahsilat yapılmasını ve özel ticaretin yasaklanmasını içeriyordu. Bu durum, köylüler arasında büyük bir hoşnutsuzluğa yol açmıştı.
• Ekonomik Zorluklar: İç savaşın yarattığı yıkım ve kıtlık, işçi sınıfını da olumsuz etkilemişti.
• Bolşevik Otoriterleşmesi: Bolşevik Partisi'nin giderek otoriterleşmesi, diğer sol grupların ve hatta bazı Bolşeviklerin eleştirilerine neden oluyordu.

İsyanın Nedenleri:

• Denizcilerin Talepleri: Kronstadt denizcileri, serbest seçimler, ifade özgürlüğü, köylülere daha fazla özgürlük ve Savaş Komünizmi'nin sona erdirilmesi gibi taleplerde bulundular. Bu talepler, "Petropavlovsk Kararı" olarak bilinen bir bildirge ile kamuoyuna duyuruldu.
• Bolşeviklerin Tepkisi: Bolşevikler, isyanı bir karşıdevrimci komplo olarak nitelendirdiler ve denizcileri Beyaz Ordu ajanları olarak suçladılar.
• Müzakerelerin Başarısızlığı: Hükümet ile isyancılar arasındaki müzakereler sonuçsuz kaldı.

İsyanın Bastırılması:

• Askeri Operasyon: Leon Troçki'nin emriyle, Kızıl Ordu Kronstadt'a karşı bir askeri operasyon başlattı.
• Kanlı Çatışmalar: Yoğun çatışmaların ardından, Kızıl Ordu deniz üssünü ele geçirdi.
• İnfazlar ve Sürgünler: İsyanın liderleri ve katılan denizcilerin birçoğu idam edildi veya sürgüne gönderildi.

Sonuçları ve Etkileri:

• Yeni Ekonomi Politikası (NEP): Kronstadt İsyanı, Bolşevik hükümetini ekonomik politikalarını yeniden gözden geçirmeye zorladı. Kısa bir süre sonra, Savaş Komünizmi'nin yerine Yeni Ekonomi Politikası (NEP) uygulamaya konuldu. NEP, özel ticarete kısmi olarak izin vererek ve köylülere daha fazla ekonomik özgürlük tanıyarak ekonomiyi canlandırmayı amaçlıyordu.
• Bolşevik Otoritesinin Güçlenmesi: İsyanın bastırılması, Bolşevik Partisi'nin otoritesini daha da güçlendirdi ve muhalefeti sindirdi.
• Sol Muhalefetin Zayıflaması: Kronstadt İsyanı, Bolşevik hükümetine karşı sol muhalefetin zayıflamasına katkıda bulundu.

Kronstadt İsyanı, Sovyet tarihinin tartışmalı bir olayıdır. Bazı tarihçiler, isyanı Bolşevik otoriterleşmesinin bir sonucu olarak görürken, diğerleri isyancıların taleplerinin Sovyet rejimini tehdit ettiğini savunmaktadır. İsyan, Sovyetler Birliği'nin kuruluş döneminde yaşanan iç çatışmaların ve ideolojik ayrılıkların bir örneği olarak kabul edilmektedir.